Belgelendirme Sektör Komitesi önerilerinden

• AKREDİTE ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ BELGELERİNİN
  ISO 14001:1996 DAN ISO 14001:2004 �E GEÇİŞ SÜRECİ
  Bilindiği üzere ISO 14001:1996 standardı 15 Mayıs 2006 tarihinde geçerliliğini yitirecektir. Bunun yerini ISO 14001:2004 standardı alacaktır. Dolayısıyla ISO 14001:1996 standardına göre denetlenmiş ve belge almış firmaların geçiş süreci boyunca ISO 14001:2004 standardına göre denetlenmesi ve buna göre belgelendirilmesi gerekmektedir. Bununla ilgili olarak IAF tarafından 20 Aralık 2004 tarihinde 'IAF Transition Plan for Accredited EMS Certification from ISO 14001:1996 to ISO 14001:2004' rehberi yayınlanmıştır.
  TÜRKAK'tan Çevre Yönetim Sistemi belgelendirmesi konusunda akredite olan Belgelendirme Kuruluşları Akreditasyon Sözleşmesi gereği yukarıda anılan IAF rehberi doğrultusunda çalışmalarını yapmak zorundadırlar.
  Bahse konu rehber gereği TÜRKAK'tan Çevre Yönetim Sistemi belgelendirmesi konusunda akredite olan Belgelendirme Kuruluşları;
  1. Belgelendirme prosedürlerini, denetim planlarını ve kullandıkları kontrol listelerini ISO 14001:2004'e uygun hale getirmelidirler.
  2. ISO 14001:1996 versiyonuna göre belge almış firmanın geçiş sürecinden önce ISO 14001:2004 standardına göre tam bir denetime tabi tutmalıdır.
  3. ISO 14001:1996 versiyonuna göre Baş Denetçi/Denetçi sertifikasına sahip bütün Baş Denetçi ve Denetçilerin ISO 14001:2004 versiyonuna göre eğitim alınmalı ve buna uygun sertifikaya sahip olmalıdırlar.

• Deney eleklerinin kalibrasyon sertifikalarında, belirtilen standarta göre sadece ortalama sonuçların değil , bütün ölçüm sonuçlarının verilmesine ve TÜRKAK ' ın bu durumu denetçilere ve ilgili firmalara bildirmesine karar verilmiştir.

• R.20.12 Terazi kalibrasyon rehber dökümanının EA 10/18 dökümanına göre güncellenmesine, 2008'de başvuru yapacak olan laboratuvarların bu dökümana göre akredite olmasına ,akredite olmuş laboratuvarlarında 2008 yılı sonuna kadar olacak gözetim denetimlerinde bu standarta geçmelerine karar verilmiştir.

• M1 Sınıfı Kütlelerin Gezici Akreditasyonu
  
  5kg ve 5Kg'dan büyük M1 sınıfı kütlelerin, kurulu laboratuvar tesisinin yanı sıra gezici olarak da akredite edilebilirliği için aşağıdaki şartlar oluşturulmuştur.

  1. Her kalibrasyondan önce komparatör terazinin performans testlerinin yapılması
  2. Ölçüm yerinin ortam şartlarının izlenebilir olması ve beyan edilen ortam şartlarının nasıl sağlandığının belirtilmesi (Ölçüm şartlarının en az 12 saat öncesinden kayıt altına alınması)
  3. Kütle referansının tekrarlanabilirlik değerlerinin tespit edilmesi (Kalibrasyon öncesi ve sonrası)
  4. Referans kütlelerin bekleme sürelerinin belirlenmesi

• BETON TEST PRESLERİNİN KALİBRASYONU
  
  Türk Standardları Enstitüsü (TSE) tarafından hazırlanarak yürürlüğe giren ve Beton Test Preslerinin kalibrasyonunu tarif eden "TS EN 12390-4 08.04.2002 Beton - Sertleşmiş Beton Deneyleri - Bölüm 4: Basınç Dayanımı - Deney Makinelerının Özellikleri" standardının uygulanması konusu ülkemiz açısından çok önemlidir. Zira, büyük bir bölümü deprem kuşağında yer alan ülkemizde, sağlam yapıların yapılması, olası depremlere karşı hazırlıklı olmamızı gerektirmektedir.
  
  Ülkemizde, standarda uygun beton üretimi yapılabilmesi için, beton üreticilerinin ve bu konuda test yapan laboratuarların ilgili standarda uygun beton test preslerine sahip olmaları gerekir. Beton Test Preslerinin uygun olup olmadığına ise, bu cihazların ilgili standarda göre muayene ve kalibrasyonu yapılarak karar verilebilir.
  
  Zaman içerisinde, kalibrasyon laboratuarlarının, beton test preslerinin kalibrasyonu ve sertifikalandırması konusunda farklı uygulamaları olduğu belirlenmiştir. Uygulamalardaki farklılığı ortadan kaldırmak, beton üreticileri-Beton Test Presi üreticileri-Beton Test Presi kullanıcılarını bilgilendirmek ve kalibrasyon laboratuarları arasındaki haksız rekabeti engellemek amacıyla çalışma grubumuz, ilgili tarafların da katıldığı toplantılar yapmıştır. Yukarıda belirtilen hususları görüşmek için, 05 Haziran 2006, 27 Ekim 2006 ve 22 Mart 2007 tarihlerinde olmak üzere üç ayrı toplantı yapılmıştır. Bu toplantılara, kalibrasyon laboratuarları, Beton Test Presi üreticileri, TÜRKAK ve UME yetkilileri davet edilmişlerdir. Yapılan toplantılar sonucunda aşağıda belirtilen hususlar üzerinde görüş birliği sağlanmış olup bu kararların "Sektör Komitesi" kararı olarak yayınlanmasına karar verilmiştir.
  
  "Ölçme Tekniği ve Kalibrasyon sektör komitesinin" almış olduğu kararlar :
  
  - Beton Test Preslerinin kalibrasyonunda "TS EN 12390-4 08.04.2002 Beton - Sertleşmiş Beton Deneyleri - Bölüm 4: Basınç Dayanımı - Deney Makinelerının Özellikleri" standardı uygulanacaktır.
  
  - Nisan 2007 tarihinden önce üretilmiş Beton Test Preslerinde, ilgili standardın "birim şekil değiştirme ölçümü" hariç diğer maddeleri (eğik basma kontrolü "max%10", düzlemsellik, plakaların sertliği ve yüzey prüzlülüğü) uygulanacaktır.
  
  - TS EN 12390-4 standardının yayınlandığı tarih olan 8 Nisan 2002'den önce üretilmiş olan beton test presleri de dahil olmak üzere, tüm Beton Test Preslerinin kalibrasyonu için, bu cihazların "hız kontrol üniteli" olması gereklidir ve hız kontrolü en az 2 değişik hızda yapılacaktır.
  
  - Yeni üretilen beton test preslerinde, standardın 6. maddesinde belirtilen bilgileri içeren kullanım klavuzu olacaktır.
  
  - Standardın şartlarını sağlayan Beton Test Preslerine TÜRKAK Markalı kalibrasyon sertifikası ve etiket verilecektir.
  
  - Standardın şartlarını sağlamayan Beton Test Preslerine herhangi bir sertifikanın yerine geçmeyecek şekilde sadece ölçüm sonuçlarını içeren bir "Ölçüm Raporu" verilecektir. Ayrıca, bir kalibrasyon etiketi de verilmeyecektir.
  
  - Ölçüm birimi Kg olan beton test preslerine, kullanıldığı yerin yerçekimi haritası çıkartılması durumunda TÜRKAK Markalı kalibrasyon sertifikası verilecektir.
  
  - Beton Test Preslerinde ayar öncesi değerler kayıt altına alınacak ve en az üç noktanın (%10 - %50 - %100) ayar öncesi değeri kalibrasyon sertifikasında verilecektir.
  
  - Yukarıda alınan kararlar herkes için bağlayıcı olacak ve uygulanmasına yayınlandığı tarihte başlanacaktır.
  
  - 01.01.2008 tarihinden itibaren Beton Test Preslerinin kalibrasyonunun yapılabilmesi için makinayı imal eden üretici, ürettiği makinanın TS EN 12390-4 standardına uygun olduğunu gösteren bir belgeyi müşteriye verecektir.

• Vida ve Halka Tampon konusunda akredite olan Laboratuvarlar ellerinde bulundurdukları aksesuarlara göre kapsamdaki belirsizliği dikkate alarak adım aralığını beyan etmeli ve kapsamda vermelidir.
  
  Ayrıca bu konuda akredite olan laboratuarlar bir sonraki gözetim denetimlerinde belirtilmesi gereken bu değerleri tanımlamalı ve denetim heyetine sunarak gerekli düzeltmeyi gerçekleştirmelidir.

• Boyutsal kalibrasyon alanında özellikle boyut ölçüm cihazlarının(Kumpas, Mikrometre, Mihengir, Ölçü saati, vb..) kapsam sunumlarında bölüntü değeri en iyi olan durumların belirtilmesi uygun olacaktır.
  
  Kalibrasyon laboratuarları başvuru sırasında her bölüntü değeri için en iyi ölçüm belirsizliğini(genişletilmiş olarak) hesaplayarak TÜRKAK' a sunacaklardır.

• Terazi kalibrasyonunda kullanılan kütleler ile ilgili karar;
  -M1 sınıfı kütlelerin kalibrasyon periyodu 1 yıl olmalıdır,
  -F1 sınıfı kütlelerin kalibrasyon periyodu 1 yıl olmalıdır,
  -E2 sınıfı kütlelerde kalibrasyon periyodu 2 yıl olmalıdır.
  -Bu kütlelerin ara kontrolleri mümkün olduğunda kalibrasyon periyodunun ½ sürelerinde yapılmalıdır.
  -Yukarıda belirtilen kalibrasyon süreleri; kullanım sıklığı, kullanım şartları, kalibrasyon sonuçları, ayar ve tamir durumları göz önüne alınarak uzatılabilir veya kısaltılabilir. Kalibrasyon periyodunun değiştirilebilmesi için kütleler hakkında en az 3 kalibrasyon sertifikasının mevcut olması gerekmektedir.

• Müşteriye verilecek kalibrasyon sertifikaları veya deney raporlarının elektronik ortamda muhafazası, TS EN ISO/IEC 17025 standardının gizlilik ve güvenlik ilkesine uymak şartıyla aşağıda belirtilen şekilde yapılabilir;
  
  Sertifika veya rapor haline getirilmiş olan belgelerin (yani imzaları tamamlanmış ve müşteriye gönderildiği şekilde) taranarak elektronik ortamda muhafaza edilmesi uygun olacaktır. Burada önemli olan ilgili rapor ve sertifikalara, standardın elektronik ortamda muhafaza edilen kayıtlarla ilgili şartı olan kayıtlara ulaşılabilirliğin ve gizliliğin sağlanmasıdır.

• Mastar Blokları konusunda yapılacak karşılaştırma çevrimi için UME tarafından oluşturulan bütçe olumlu karşılanmıştır. Karşılaştırma ölçümünde kullanılacak referans mastarın tedariki için UME'nin masrafları da bütçeye eklenerek son teklif ilgili kuruluşlara duyurulacaktır.

• 2004 yılı için öngörülen karşılaştırma alanları olarak:
  
  Boyut konusunda: Blok Mastar, Halka Mastar ve Tampon Mastar
  Sıcaklık konusunda: Pt 100 ve S-R tipi Isılçift
  Elektriksel konusunda: Multimetre kalibrasyonları ile ilgili olarak;
  
  UME tarafından bir bütçenin hazırlanması ve bu bütçe çerçevesinde ilgili laboratuarların bilgilendirilmesi ve karşılaştırma ölçümlerine katılımlarının sağlanması konusunda karar alınmıştır.

• Laboratuvarlararası Karşılaştırma Ölçümleri' nin yapılma biçimleri aşağıdaki gibi olabilir:
  
  2004 / 02 toplantısında alınan kararın b) maddesinin aşağıdaki şekilde değiştirilmesi kararlaştırılmıştır.
  
  b) TURKAK veya denetçi/teknik uzman tarafından denetim öncesinde, denetim sırasında veya denetim sonunda karşılaştırma için belirlenen uygun bir cihaz kullanılarak bir karşılaştırma ölçümü düzenlenebilir. Burada önemli olan bir karşılaştırma protokolünün(metodun) yazılı olarak hazırlanmasıdır. Karşılaştırma ölçümünde kullanılacak olan cihaz önce UME'de veya "Akredite ve daha önce karşılaştırma ölçümüne vasıtasıyla belirsizliğini kanıtlamış laboratuvar" da kalibre ettirilir ve karşılaştırma işlemi bu cihaz üzerinden yapılır. Karşılaştırma ölçümü sonucunda bir kalibrasyon sertifikasının hazırlanması talep edilir. Karşılaştırma sonuçları denetçi/teknik uzman tarafından değerlendirilir ve sonuçlar TÜRKAK' a iletilir.

• Tam teşekküllü mobil araçlarda yapılan kalibrasyonların akreditasyon konusu ele alınmış ve bu konuda gerekli şartların sağlanması koşulu ile akreditasyon faaliyetlerinin yapılabileceği hususunda görüş birliği sağlanmıştır.

• Kalibrasyon laboratuvarlarının denetimi ve akreditasyonu sürecinde, laboratuvarların performansının belirlenmesi için önemli olan, laboratuvarlararası karşılaştırma ölçümleri ele alınmış ve 2003/02 nolu toplantıda alınan karara ek olarak aşağıdaki hususlarında dikkate alınması önerilmiştir.
  
  Akredite edilmiş olan bir kalibrasyon laboratuvarı mümkün olduğunda akreditasyon kapsamında yer alan ölçüm büyüklüğü konularında karşılaştırma ölçümlerini 2 yıl içerisinde tamamlamalıdır. Karşılaştırma ölçümlerinin organizasyonunda ve uygulanmasında EA bünyesinde mevcut olan kapsamların dikkate alınması gerekmektedir. Laboratuvarın akredite olduğunda mevcut olmayan ancak daha sonra açılan karşılaştırma ölçümlerine katılım zorunlu olmalıdır. Gerektiğinde karşılaştırma ölçümleri 4 yılda bir tekrarlanmalıdır

• Akreditasyon ev diğer ilgili standardların güncelliğinin sağlanması için, TSE Standart Hazırlama Dairesi Başkanlığı'ndan bir görevlinin yılda en az bir defa Sektör Komitesi Toplantısına davet edilmesi ve gerekli bilgilendirmenin yapılması uygun görülmüştür.

• Kalibrasyon laboratuvarlarının akreditasyonu ve denetimilerinde birliktelik sağlanmasının önemli olduğu düşünülerek, uluslararası kabul görmüş olan bazı doküman ve rehberlerin hazırlanması kararlaştırılmıştır. İlk etapta;
  Otomatik olmayan Tartı Aletlerinin ve Boyutsal kalibrasyon konularında rehber dokümanların hazırlanması ve TÜRKAK-Dokümanı olarak yayınlanması uygun görülmüştür.

• Bu tebliğ'e 'Akredite olmak isteyen Laboratuvarlar referanslarının kalibrasyon hizmetlerini Akredite olmuş veya UME , BIPM'e üye olan laborauvarlardan temin etmelilerdir.' İbaresinin eklenmesi nin daha faydalı olacağı kanaati hasıl olmuştur

• Sektör Komitesi, Akredite olmuş laboratuvarların Akreditasyondan itibaren 2 yıl aralıklarla karşılaştırma deneylerinin yapılmasına ,hangi büyüklükler ve hangi sıklıklarla yapılacağına EA 'da geçen sürelerin ve büyüklüklerin göz önüne alınması faydalı olacağı, ayrıca Laboratuvar sorumlu personelinin değiştiğinde karşılaştırma deneylerinin de tekrarlanması gerektiğini belirtmiştir.